Kwelders

Referenties:

• Elschot K., M.E.B. Van Puijenbroek, D.D.G. Lagendijk, J-T. Van der Wal, C. Sonneveld (2020). Lange-termijn ontwikkeling van kwelders in de Waddenzee (1960-2018). WOt-technical report 182/ Wageningen Marine Research rapport C023/20.
• Hoving, 2022, Zeespiegelstijging, bodemdaling: houden kwelders dat bij? Weblink: https://www.waddenacademie.nl/wetenschap/wadweten/wadweten-2022/zeespiegelstijging-bodemdaling-houden-kwelders-dat-bij
• NAM et al., 2017. Monitoring effecten van bodemdaling op Ameland-Oost: evaluatie na 30 jaar gaswinning. Weblink: https://www.waddenacademie.nl/organisatie/symposia/symposium-bodemdaling-ameland-2017/rapporten

Effect van temperatuurstijging: Hogere temperaturen kunnen effect hebben op de omzettingssnelheid van organisch materiaal en daarmee op de beschikbaarheid van nutriënten. Van de reeds aanwezige soorten zouden C4-planten, zoals Engels slijkgras (Spartina anglica), kunnen profiteren van hogere temperaturen.  Daarnaast zal het aantal soorten met een momenteel vooral meer zuidelijke verspreiding, zoals Zeevenkel (Crithmum maritimum) en Zeealant (Inula crithmoides) gaandeweg kunnen toenemen. Tussen sommige planten en insecten bestaat een soortspecifieke band. Het is niet duidelijk of de aan dergelijke plantensoorten verbonden insecten in gelijke tred zullen meemigreren en/of de momenteel aanwezige insecten (onder andere belangrijk als voedsel voor kenmerkende kweldervogels) baat hebben bij de toename van deze soorten. Daarom is op voorhand niet duidelijk of deze vegetatieverandering positieve of negatieve effecten met zich mee gaat brengen.

Referenties:

• Gray, A.J. & R.J. Mogg, 2001. Climate impacts on pioneer saltmarsh plants. Climate Research 18: 105-112.
• Janssen, J.A.M., W.A. Ozinga, J.H.J. Schaminée, R. Haveman & N.A.C. Smits, 2013. Gevolgen van klimaatverandering voor verschillende plantengemeenschappen. Stratiotes 44: 19-30.
• Metzing, D., 2005. Küstenflora und Klimawandel – der Einfluss der globalen Erwärmung auf die Gefäßpflanzenflora des deutschen Küstengebietes von Nord- und Ostsee. Proefschrift Universiteit Oldenburg. 420 p.+ bijlagen
• Metzing, D., 2016. Ausbreitung von Pflanzen infolge des Klimawandels. In: Lozán, J. L., S.-W. Breckle, R. Müller & E. Rachor (red.), Warnsignal Klima: Die Biodiversität. Wissenschaftliche Auswertungen, Hamburg, 152-157.

Effect van toenemende zomerdroogte: Dit kan sterfte veroorzaken van vegetatie die buiten bereik van het dagelijkse tij ligt, zoals bijv. de climaxsoort Zeekweek. Hierdoor kan (tijdelijk) een niche ontstaan voor andere soorten. Dat zullen vaak eenjarigen zijn. Een eventuele  monocultuur/dominantie van Zeekweek kan daarmee (lokaal) doorbroken worden en mogelijk zal dit soms ook leiden tot regressie (teruggaan naar een eerder successiestadium),wat een gunstige ontwikkeling zou zijn.

Referenties: dezelfde als bij temperatuurstijging

Effect van hevige regenbuien: Tijdens het groeiseizoen zullen deze mede bepalend zijn voor eventuele verschuivingen in de vegetatiesamenstelling, omdat brakkke soorten daarvan zouden kunnen profiteren ten koste van de halofyten.

Referentie: W. van Duin, persoonlijke mededeling, 2022

Effect van toenemende windkracht: Systematische toename van windkracht uit, met name, noordwestelijke richting, kan leiden tot het vaker en tot een hoger niveau overstromen van kwelders. Dit zou vooral negatieve effecten kunnen hebben voor op de kwelder broedende vogels en de functie als hoogwatervluchtplaats. Het is momenteel echter niet duidelijk of een dergelijk windeffect gaat optreden.

Referentie: Actieplan Broedvogels, Programma naar een Rijke Waddenzee, 2018